NGUỒN:
Có những lời tâm sự vô tình đâu đó bỗng làm tôi giật mình. Là lời tâm sự của cánh hoa đời vô tri vô giác, hay là lời tự sự của hồn tôi? Lắng nghe tiếng nói của vạn vật chung quanh, tôi gặp được tiếng nói từ thẳm sâu hồn mình. Chiêm ngắm bao điều đơn sơ mà kỳ diệu trong thế giới sống, tôi đọc ra dấu ấn kỳ diệu của Ngài.
Tôi không biết tại sao mình có mặt trong cuộc đời này. Tôi càng không hiểu tại sao mình lại có mặt ở đời trong hoàn cảnh éo le như thế. Là số phận an bài ư? Hay chỉ đơn giản là một ngẫu nhiên vô tình nào đó?
Nếu có một bàn tay định mệnh đã sắp xếp để tôi có mặt trên đời, chẳng phải bàn tay ấy đã quá thiên vị sao? Bàn tay ấy nghiêng hết tất cả những gì tốt đẹp về phía kẻ khác. Còn tôi, thế giới dành cho tôi thô ráp và khô cứng, chai đá và khắc nghiệt, nghèo nàn và kỳ dị...
Nếu là ngẫu nhiên, tôi không hiểu tại sao cái ngẫu nhiên ấy lại khắc nghiệt với tôi đến vậy. Từ thuở còn là một hạt mầm, có lẽ một cơn gió xa lạ nào đó đã vô tình mang tôi đi. Nếu cơn gió ấy phởn chí mà thổi mạnh hơn một tí, tôi đã được lọt vào khu vườn hoa lệ phía trên đầu mình. Nếu cơn gió ấy hom hem ốm yếu hơn một tí, tôi đã được rơi vào rẻo đất con con dưới chân mình. Đàng này cơn gió dở hơi quẳng tôi chơi vơi trên tường đá. Tôi vào đời trong cái lưng chừng lơ lửng, dở dở dang dang như vậy...
Nếu chỉ một chút thoang thoảng của gió trời cũng đã đủ để thay đổi trọn vẹn số phận của tôi, cuộc hiện hữu của tôi giữa đời này có giá trị gì chăng?
Tôi không có tuổi thơ. Tôi không có kỷ niệm. Quá khứ của tôi là một cuộc chiến để sống còn. Tôi không hiểu tại sao mình chiến đấu. Tôi không để ý tại sao mình phải sống còn. Tôi được quẳng vào đời với một chút bản năng sinh tồn. Cái bản năng ấy giữ cho tôi còn sống sót. Tôi vật vã để sống. Tôi run rẩy mà lớn lên.
Tôi lớn lên trong phập phồng sợ hãi. Một chút liu riu của gió trời cũng đã là mối đe dọa có thể bứng tôi ra khỏi thế giới của mình. Một dòng nước con con chảy xuôi trên tường đá cũng có thể cuốn tôi trôi tuột đi. Dù có cằn khô nghiệt ngã đến mức nào, đó vẫn là thế giới sống duy nhất của tôi. Buông tay ra, tôi biết đi về đâu?... Thế nên bằng tất cả sức lực non nớt của mình, tôi cố bám víu vào tường đá. Mà tường đá thì vô tâm vô tình lắm. Nó chẳng đoái hoài gì đến sự hiện hữu của tôi. Nó chẳng bận lòng đến sự đeo bám của kẻ mang thân tầm gửi như tôi. Chỉ có tôi là phải bám víu vào nó để mà sống. Lớn lên trong sự thờơ ghẻ lạnh như thế, tôi phải học cách để gạt đi khỏi mình tất cả những điều mà người ta gọi là cái cảm thức tự trọng hay cái cảm giác nhục nhã. Bởi tôi sợ...
Tôi cũng không biết tương lai mình ra sao. Nhìn những bụi cây rừng rực nhựa sống trong khu vườn trên đầu mình, tôi không cần phải suy đoán cũng có thể thấy được một tương lai rực rỡ với muôn loài hoa cỏ thiên hình vạn sắc. Nhìn những bụi cây con con dưới chân tôi đang rướn mình lên để đón nắng trời, tôi mường tượng được một tương lai kiêu kỳ của bao loài hoa lạ. Còn tôi, tôi sẽ ra sao với tất cả những thiệt thòi trong thế giới nghèo nàn của mình? Tôi không biết. Tôi thật sự không dám biết. Đúng hơn, tôi không dám nghĩ tới...
Trong khi những kẻ trang lứa với tôi phè phỡn trên vùng đất sống phì nhiêu màu mỡ, tôi cắm cúi đi tìm của ăn để sống. Trong khi nhiều người ra sức đầu tư cho tương lai, tôi chỉ có thể biết đến hiện tại của mình. Tôi chộp giữ nâng niu từng giọt sương. Tôi quơ quào tích góp từng hạt bụi. Bộ rễ của tôi là những ngón tay xương xẩu, những bàn tay thô ráp, những bàn chân chai sần. Tôi lần dò đi tìm sự sống trên bờ tường sỏi đá vô tri vô giác.
Những mùa nắng hạ, tôi quằn quại trong cái nóng như nung như đốt của cơn giận dữ hầm hập trên tường đá. Tôi thèm khát một cơn mưa đời tưới gội. Mưa về. Con nước xối xả dội vào đầu vào cổ tôi. Tôi cố hứng giữ bằng những chiếc lá mỏng tanh nhỏ xíu. Tôi ngỡ ngàng nhận ra rằng cái dào dạt phong nhiêu của cơn mưa trời đâu có dành cho tôi. Tôi nhìn con nước đã bao mùa lòng tôi khao khát chảy tuột qua tầm tay của mình. Tôi nhận ra mình nghèo đến độ không có khả năng để nắm giữ. Tôi thấy mình tội nghiệp trong nỗi bất hạnh của kẻ đành lòng nhìn ước mơ trôi tuột qua trước mắt mình. Tường đá phẳng lì cứng ngắc có thèm giữ lại chút gì của trời cao!
Trong những ngày đông giá, tôi co ro rét mướt trong cái lạnh như cắt như cào của vách đá vô tâm vô hồn. Đá lạnh căm căm. Đá im thin thít. Thanh âm thường xuyên nhất mà tôi phải nghe thấy là tiếng rin rít của gió trời mài vào vách đá. Tiếng rin rít như vọng lên từ cùng cõi âm u ma mị.
Đã bao phen lòng tôi trào dâng nhiều nỗi niềm uất ức với cuộc đời. Tại sao lại là tôi? Tại sao tôi khốn khổ? Tại sao tôi phải chịu thiệt thòi? Tại sao tạo hóa bất công đến độ những thừa mứa của kẻ khác cũng là điều không thể với tới đối với tôi?
Bằng những cánh tay bấu chặt vào bờ tường, bằng những chiếc rễ len lỏi tìm chút đất cỏn con giữa các khe đá, bằng những chiếc lá nâng niu từng giọt sương trời, tôi lớn lên.
Rồi một ngày tôi ngỡ ngàng nhận ra rằng thân xác mình chỉ là một loại dây leo èo uột. Biết làm sao được. Đó đã là kỳ công được kết tinh từ những những giọt sương trời và những hạt bụi giữa chừng không. Tôi không bao giờ có thể vươn mình lên. Tôi chẳng bao giờ có thể đứng trên đôi chân của mình. Hay đúng hơn, tôi chẳng bao giờ có chân để mà đứng. Trong khi những cây tùng cây bách hiên ngang ngạo ngễ, thân thể èo uột của tôi thì đung đưa lay lắt trước những cơn gió đời. Gió thổi chiều nào tôi phải theo chiều đó. Gió có thể ép tôi sát rạt vào vách đá. Gió cũng có thể tung xoáy tôi tả tơi giữa trời. Cho đến lúc này, đời tôi vẫn là một chuỗi những tiếng thở dài ngao ngán.
Tôi muốn hướng lòng lên trời cao, nhưng sức hút của đất thấp cứ kéo tôi xuống. Càng sống, những chiếc lá cuộc đời tôi càng vươn dài ra, xổ thòng lòng xuống đất. Càng bước đi, tôi thấy mình càng xa với trời cao... Thất vọng, tôi buông thõng đời mình. Những chiếc lá cuộc đời xum xuê rườm rà không đủ để làm nguôi dịu lòng tôi. Những chiếc hoa lún phún bé tẹo teo không đủ làm tôi thỏa mãn...
Giữa lòng tôi, luôn có một khoảng thênh thang cho những giấc mơ về một cuộc đời nào đó khác với cuộc đời tôi đang sống, một hoàn cảnh nào đó khác với hoàn cảnh tôi đang có.
Một chiều dịu nắng, có người lữ khách dừng chân trong khu vườn nhỏ của tôi. Nắng chiều sắp tắt, nhưng những tia lấp lánh trong ánh mắt người lữ khách bắt đầu phát sáng khi ông nhìn thấy tôi.
Không, không phải, có lẽ không phải là tôi! Có lẽ người lữ khách đang ngắm khu vườn trên đầu tôi. Cũng có thể người lữ khách bị hút hồn bởi những khóm hoa rực rỡ dọc lối đi dưới chân tôi... Nhưng, không. Là tôi. Ánh mắt người lữ khách dán chặt vào tôi, ánh mắt của người ngơ ngẩn trước cái đẹp. Đẹp quá!... chàng lữ khách thầm thốt lên khi đưa bàn tay nhè nhẹ chạm vào những chiếc lá bé xíu của tôi. Cái gì thế này? Là tôi đẹp ư? Đẹp quá – người lữ khách lại lẩm bẩm – phải tốn bao công trình để có được một chòm lá thế này? Phải tốn bao mồ hôi nước mắt để có được một cánh hoa thế này? Quả là một kỳ công của Thượng Đế!
Chỉ bấy nhiêu đó thôi, rồi người lữ khách ra đi. Bóng đêm buông xuống. Tôi co mình trong cái lạnh, nhưng lại nghe giữa lòng mình đang tưng bừng bao xúc cảm thật mới mẻ ấm áp. Vẻ trầm ngâm chiêm niệm của người lữ khách trước tôi khiến tôi phải trầm ngâm chiêm nghiệm lại đời mình. Người lữ khách vô tình đi ngang kéo đời tôi ra khỏ một giấc ngủ dài. Ánh mắt chiêm ngưỡng ngỡ ngàng của ông thay đổi trọn vẹn cuộc đời tôi.
Đẹp ư? Vâng, mỗi cái đẹp đều có một lịch sử. Đôi khi chính lịch sử làm nên cái đẹp. Tôi đẹp, vì tôi dám vươn lên từ trong chính những khó khăn của mình để cho đời chút lá xanh tươi, chút hoa trinh trắng. Tôi không là gì giữa ngàn hoa thơm cỏ lạ. Tôi không là gì giữa thế giới đa màu đa sắc. Tôi là tôi với một lịch sử nhiều thăng trầm. Tôi đẹp vì tôi vượt ra được lịch sử ấy để góp phần hòa mình vào với những hiện hữu giữa đời.
Bám rễ từ trên cao, tôi thòng mình xuống dưới thấp. Vô tình tôi trở thành người nối kết giữa khu vườn trên cao vào rẻo đất dưới thấp. Tôi mang đến một sự liên tục nào đó cho thế giới sống của mình. Nếu không có tôi, mảnh vườn chỉ là những rẻo đẹp đẽ mà rời rạc. Tôi dự phần vào cái đẹp đẽ liên tục ấy.
Là một kỳ công ư? Vâng, mỗi kỳ công đều cần có một người tạo tác. Vào đời, tôi được cho một khởi đầu tối thiểu. Tôi cũng đã chẳng cộng tác gì nhiều cho lắm trong công trình đời mình. Thậm chí, tôi chống cưỡng, tôi than van, tôi buông xuôi. Ấy thế mà tôi vẫn lớn lên, tôi vẫn tươi tốt, tôi vẫn trổ hoa... Ngay trong cái khởi đầu tối thiểu của đời tôi, đã có điều gì đó đủ cho tôi rồi.
Tôi bỗng nhận ra rằng chẳng ai có quyền hỏi tại sao mình lại có mặt trên cõi đời này. Chẳng ai có quyền hỏi tại sao mình được sinh ra thế này mà không phải là thế kia, nơi này chứ không phải là nơi nọ, lúc này chứ không phải là lúc khác.
Chính những đấu tranh vật vã với môi trường sống đã làm nên cuộc hiện hữu của tôi. Chính môi trường hình thành nên nơi tôi một loại thể cách mà không một loài sinh vật nào có được. Chính những khó khăn vất vả dạy tôi biết trân trọng từng thành quả nhỏ nhất của cuộc đời mình.
Tôi như vừa đi qua một cơn mê. Cơn mê muội được tạo nên bởi chính sự so sánh của tôi. Tôi tự dẫn mình đi trong cái cõi lòng vòng của nghi ngờ, buồn sầu, bi quan... Tôi tưởng mình là nạn nhân, trong khi chính tôi là thủ phạm. Tôi tưởng định mệnh áp đặt trên tôi mà quên mất rằng mình cũng có đôi tay để tạo nên định mệnh. Tôi nguyền rủa khởi đầu cuộc hiện hữu của tôi, mà quên mất rằng nếu không có khởi đầu ấy thì thậm chí tôi đã chẳng có cơ hội để mà nguyền rủa.
Trong cơn tuyệt vọng và bi quan về mình, nếu có ai đó nói với tôi rằng hãy cố mà sống, hãy chấp nhận hoàn cảnh của mình, hãy phó thác mọi sự cho bàn tay định mệnh... tôi sẽ không ngại ngần mà cười vào mặt kẻ ấy. Cho đến khi tôi đi trọn hành trình mà định mệnh dành cho tôi. Cho đến khi tôi sắp hoàn tất sứ vụ đời mình. Cho đến khi tôi nhận ra mình thuộc về một trọn vẹn nào đó mà tôi là một mắt xích kỳ diệu.
Ôi Thượng Đế, Đấng tác tạo bao kỳ công. Thế mà con đã dìm quãng đời mình trong ngợp chìm sầu muộn.
Không phải con sống trong thiếu thốn
nhưng nhìn vào sự thừa mứa của người khác
con có cảm giác mình thiệt thòi thiếu thốn.
Không phải con sống trong nghèo nàn
nhưng chính việc không tích giữ lại được
theo những đòi hỏi của lòng tham
khiến con tưởng mình nghèo.
Không phải con bị ruồng rẫy
nhưng chính vì không được người khác đón nhận
theo như cách con muốn họ đón nhận
con ngỡ rằng mình bị ruồng rẫy
...
Trong đêm, tôi dâng lời kinh đầu tiên để tạ tội và đội ơn Trời Cao. Tôi nghe đâu đó trong gió tiếng vọng thì thào: "Ơn Ta đủ cho con!" Vâng, ơn Ngài đủ cho con. Phải qua bao thăng trầm sóng gió, phải lớn lên từng ngày thì con mới cảm nghiệm được điều đó. Trời cao công bằng theo lý lẽ của trời cao. Giàu nghèo, sang hèn, đẹp xấu, to nhỏ... tất cả đều là những nẻo đường khác nhau để sống cuộc đời của riêng mình. Mọi nẻo đường đều có giá trị của riêng nó.
Trong tất cả những thăng trầm nghiêng ngả, ơn Ngài luôn đủ cho con. Lạy Thượng Đế của lòng con!
Vầng dương sẽ lên, ngày mai sẽ là một ngày mới. Ngày mai sẽ là một khởi đầu mới. Khởi đầu nào cũng khởi đi từ việc nhận ra giá trị thực của chính mình. Ngày mai sẽ là một cuộc sống mới. Cuộc sống mới nào cũng khởi đầu từ việc nhận ra mình có một vị trí đặt biệt trong bàn tay của Đấng Tạo Hóa.
Trong đêm, tiếng kinh cầu của cây tầm gửi vọng âm trầm trên tường đá. Đêm thơm lừng một mùi hương hoa lạ.
【Cao Gia An, S.J, Roma – Lễ Chúa Ba Ngôi 2009】
