Thần Khúc-Địa Ngục-Thi hào Dante Alighieri-Ca khúc III: Cửa địa ngục

Anne de Jesu

Thi hào Đăng Thế An (Dante Alighieri)



Ca Khúc III: Cửa Địa Ngục

Đại thi hào Đăng Thế An (Dante Alighieri)
Đình Chẩn biên dịch

 

Ca khúc III ngay lập tức mở ra hoàn toàn mới mẻ trong nét kịch tính mãnh liệt. Bước qua cánh cửa, tất cả sự khủng khiếp trong thế giới ấy đập vào mắt thi sĩ, và rồi truyền tới độc giả những hình ảnh tương ứng. Cái thế giới ấy do con người ta gây ra, nhưng không còn một tia hi vọng.

Trong trình thuật kì dị này, lại vang lên một tiếng nói vừa xa xăm vừa vĩ đại: phong cách Vinh Dự Lưu. Thảm kịch của con người đã cuốn hút hai tâm hồn vào cuộc tao ngộ trong lịch sử thi ca nhân loại. Tác giả vừa thừa hưởng nghệ thuật thi ca trong thế giới cổ đại vừa sáng tạo theo tinh thần thời đại mới. Nỗi buồn trong thế giới tiền Kitô, không tương lai của Vinh Dự Lưu đã được thay đổi cung giọng. Ngoài ra, nỗi đau chính là sự mất mát vĩnh viễn một điều thiện hảo vô cùng được ban cho con người, thốt ra qua miệng Cà Rồng.

Không phải ngẫu nhiên mà tác giả theo Vinh Dự Lưu dẫn đường trong thế giới bên kia. Với bút lực ngoại thường, thứ ngôn ngữ đại chúng, trẻ trung, mạnh mẽ, đa âm, phức điệu cứ đan xen xoắn quyện với những đợt sóng mang âm hưởng Vinh Dự Lưu. Hai ngôn ngữ tuyệt diệu nếu tiếp cận, độc giả sẽ được thấy một sự quyến rũ đặc biệt.

Phần đầu và cuối trung thành lặp lại công thức cổ điển, thì phần trọng tâm lại có đột phá. Cuộc gặp với các đoàn âm hồn nổi bật lên quyền tự do quyết định của con người. Như thế, Đăng Thế đã đặt nền tảng cho thế giới bên kia: nó không có một nền tảng nào khác ngoài tự do của con người: thưởng hay phạt đều tương xứng với tự do lựa chọn của con người.

Hai yếu tố khơi nguồn cảm hứng cho toàn bộ trường ca này: một bên là thế giới tượng hình và thi vị của Eneide vốn liên hệ tới số phận và lịch sử con người và bên kia là lương tâm con người tự do và được đo lường trong vĩnh cửu, vốn xuất phát từ Kitô giáo và chính tư tưởng của Đăng Thế An.


                                                 Sơ đồ Thần Khúc Địa Ngục

1         

“Bước qua đây, Địa Ngục đày muôn thuở[1] !

Lao xuống đấy, âm ty chết đời đời !

Thử bước qua, nghe đây, đồ khốn kiếp !

Hãy nhìn coi, thấy chưa, vực chết người !

Ta sinh trong cõi anh linh sáng láng[2]

Bởi trí tuệ trong thiêng lực diệu kỳ

Trước ta đây không có chi bền vững[3]

Nếu không toàn vĩnh cửu rợp huyền vi !

Khặc! khặc! Nói không nghe, cứ xuống

Hmm! Hmm! Đừng hi vọng thoát lên” !

2          …*+*…

            Ấy lời cửa ngục thét rền

rành rành ghi cửa rú trên lối vào       

            lầm rầm u ám dường bao:                  

Thầy ôi cửa tử ! Thét gào khiếp ghê!”

3          …*+*…

Đoạn minh sư châu phê dứt khoát:    

 “Trút ngay sợ hãi ! Rũ sạch hoài nghi !

Còn nhu nhược, này con, chết tức thì!

Còn nhiều ngợm lắm người khủng khiếp

Thiếu chi quỷ đầy ngục trùng trùng”.

Thầy khoát tay lối hẹp xuống âm cung

Trò theo gót đường sâu chìm bất tận

Không ánh sáng, tối tư bề u uẩn

Chỉ thổ âm gằn một khúc dại điên.

            Gằn gằn lộp độp liên miên

Tám phương hỗn loạn, tứ miền đảo quay

            Bầu không vĩnh viễn mù bay

như cuồng phong xoáy lốc cày tứ tung !


4                      …*+*…

Chao ôi cảnh hãi hùng ghê sợ

Úi thầy, hang kinh quá rụng rời !

Họ là ai, sao bi thảm khôn vơi ?

Thầy bảo rằng: “Ấy chán đời kiếp kiếp !

Vì xưa sống ơ hờ không nhiệt huyết

Khiến nay vùi lạnh ngắt chẳng công nênh

Đồng ca thần ương dở lềnh bềnh

Hợp lũ biếng lười nha lười nhác

Không chống Chúa chẳng trung trinh gì sất !

Chỉ bàng quan toàn ích kỉ thế thôi

Thiên quốc khiêm nhu không chứa hạng lười

Ngục sâu kiêu hãnh chẳng dung phường nhác!”

5                      …*+*…                     

Nhưng Thầy ơi, con băn khoăn quá

Tại sao chúng vật vã thảm sầu ?

Thầy kíp truyền: Quân chết tiệt chẳng cầu chi cả

Con nhìn xem: Phường than thây không cắc[4] ơn lành !        

6          …*+*…

Xa xa cờ hiệu xoáy nhanh

vừa trông mắt đã lộn vành quay quay

            Theo sau sau nữa một bầy

sao đông chết khiếp, sao đầy người ta

            Tử thần nhanh quá, úi chà!

Tôi bèn chăm chú nhận ra vài người

            ô kìa bóng dáng than ôi

trên đời cự tuyệt thác rồi hèn chi.                  

            Tôi tin và hiểu tức thì            

đây quân hèn hạ, hội vì dở ương

            địch coi khinh, Chúa chẳng thương

chưa hề dám sống, chẳng gương cho đời

            thân trần truồng, xác tả tơi

đám vò vẽ đốt, bầy ruồi nhặng bâu

            máu me be bét mặt đầu

lệ tuôn như suối huyết nhầu mênh mông !

Ma Cà Rồng

7                      …*+*…

Xa hơn chút ven sông rong ruổi                     

Bạch Thầy ơi! Giúp tới xem đàng

Họ là ai mà vội vàng ?

Vượt sông hấp tấp y chang ma lùa ?

Rằng: Chuyện đó, hãy chờ gần hơn

khi ta tới sát bờ mương

sẽ tường dòng Ác Thê Lương là gì.

            Thẹn thùng tôi cúi mặt đi

e rằng lỡ miệng điều gì không hay                            

lặng im tới bến sông này

thuyền cung lướt sóng vút bay giật mình.

8.1       …*+*…

Lão già bạc phếch

Râu quắp bồng bềnh

Rủa: “Đồ khốn kiếp !

Đe: “Lũ trương sình !”

8.2.      …*+*…

Hắn tiếp:

“Đừng hòng có Trời xanh mơ ước !

Chui hết vào Ngục tối khiếp kinh

Vô ngục lửa điêu linh !

Tới hầm băng giá buốt !”

Hắn nhìn tôi, mắt đảo cuồng, hằm hằm quát nạt:

“Ngươi vác xác, chân xoay chuyển, lì lợm to gan !

Tránh xa lũ trầm luân

Cút khỏi phường mạt kiếp!

Chớ dại chui đầu băng qua đây càng chết

Khôn hồn co cẳng bám chắc lấy thuyền cung!          

8.3       …*+*…

Thầy bèn đáp:

Hỡi Cà Rồng, cớ chi rủa rủa khùng khùng ?

Ôi Quỷ Sứ,  sao cứ gầm gầm quát quát ?

Ha! Chúng ta muốn tới đâu tùy thích

Bớ, nhà ngươi đòi ngăn đấy được ư ?

Lắm mồm thế ?  Câm đi !

Muôn kiếp sao ? Điếc đít !

8.4.      …*+*…

Than ôi:

Ngay tức thì, hắn đơ điếng, râu xồm xoàm quét quét

Nhưng sau đó, chân đảo điên, mắt lửa chiến bừng bừng

Biển hồn ma nghe muôn lời cay độc rưng rưng

Bầy tội đồ thấy vạn kiếp cực hình khiếp khiếp

Trông tái mét

Đứng lờ đờ                 

Nghe bao mắng nhiếc lõa lồ

Thấy lắm điêu ngoa độc địa:

Đồ rủa cha, khinh mẹ, chửi mèo, mắng chó

Bọn giết vợ, rẫy chồng, phụng rẽ, loan chia

Lũ giày xéo quê hương, khẩu phật tâm xà

Phường xảo gian thế giới, mưu ma chước quỷ

Từng giống tội chín tầng Địa Ngục kể lể

Mọi linh hồn muôn kiếp âm ty rỉ rên             

Ma Cà Rồng quát liền

Mắt đỏ lừ điên tiết

Vung mái chèo đuổi âm hồn như lùa vịt       

Vẩy râu quét đe lũ ác tựa chọc ma     

Như thu vàng úa, lá rụng rời, cành điêu đứng trơ vơ

Giống dòng A-đam, hồn sa ngã, ngục bi ai ăm ắp !

8.5       …*+*…

Thầy lại nhắc:                      

Bởi công lý thần linh thúc bách        

Nên tội đồ vón cục bản năng

Tưởng con cùng trong lũ nhố nhăng

Nên Cà Rồng mới rủa lời gầm thét

Thầy dứt lời, đất rung lên đen kịt

Tôi vừa thấy, lòng chùng xuống tái tê !

 


[1] Lời viết trên cửa gợi hứng từ Kinh Thánh (Kh 22,14; Mt 7,13;16,18)

[2] Ba phẩm tính của Thiên Chúa Ba Ngôi: Sáng anh linh, khôn ngoan thượng trí, và tình yêu thuần thiêng. Đăng Thế viết: “Sức mạnh khôn cùng của Chúa Cha, sự khôn ngoan tuyệt đỉnh của Chúa Con và tình yêu muôn trùng của Chúa Thánh Thần” (x. Bữa Tiệc II, v 8).

[3] Hỏa Ngục đã được tạo ra ngay tức thời khi một số thiên thần phản loạn, đứng đầu là Luxiphe (Mt 25,41).

[4] Cắc: là đơn vị tiền xu lẻ, hào, đồng ngày xưa, rất bé. Hình ảnh người dịch muốn diễn tả không có một chút ơn phúc nào.